Allereerst een inleiding bij deze reflectie op het onderzoeksproces. De laatste (ruim twee) jaren van mijn leven zijn zeer intens geweest. Er is veel gebeurt in die jaren wat mijn functioneren op vele vlakken in de weg heeft gezeten. Zowel privé, als op het werk en in de studie heeft dit gevolgen gehad. Dit is duidelijk geworden halverwege het jaar 2023. Ik was in een neerwaartse spiraal terecht gekomen zonder dat ik dit zelf in de gaten had. Het heeft ervoor gezorgd dat ik alles stil heb moeten leggen en de tijd heb moeten nemen om aan mijzelf te werken en rust te vinden. Uiteindelijk heeft het me mijn baan gekost en heeft de studie niet de aandacht gehad die het wel heel hard nodig had. Uiteindelijk met externe hulp en tijd voor mezelf ben ik dit te boven gekomen en heb ik de kracht teruggevonden om alles weer op de rit te krijgen.

Door het verliezen van mijn baan op de school waar ik het onderzoek heb uitgevoerd, ben ik beperkt geweest in de tijd die ik heb kunnen besteden. In de reflectie komt regelmatig ‘samenloop van omstandigheden’ voor. Hierbij wordt verwezen naar de hiervoor beschreven uitleg.

Desondanks heb ik van dit onderzoek veel geleerd en nieuwe leerpunten kunnen vormen. Hieronder vindt men per leertaak mijn reflectie op het onderzoeksproces. De reflectie per leertaak wordt afgesloten met een reflectie op mijn onderzoekende houding welke ik aan het einde van het onderzoek heb opgesteld.

Het probleem dat speelde op de onderzoeksschool was mij snel duidelijk, mede doordat men het probleem mij voorgelegd had en omdat ik het probleem ook zelf ervaarde. Om dit alles goed in kaart te krijgen ben ik verder gaan observeren en vragen gaan stellen aan collega’s, directie, Intern Begeleider en kinderen. Hierdoor kreeg ik een duidelijk beeld van de situatie. Hierin heb ik nog wel een leerpunt, namelijk dat ik meer door mag vragen om nog eer informatie te verkrijgen om het beeld nog helderder te hebben.

Om het belang van het probleem helder te krijgen heb ik verschillende bronnen geraadpleegd. Dat gaf nu ik terugkijk, een redelijk beeld van het belang van het oplossen van het probleem. Voor mij is het een bekend gegeven dat het koppelen van de praktijk aan de theorie niet mijn sterkste kant is. Vaak weet ik het aan elkaar te koppelen, maar het op een juiste wijze verwoorden vind ik lastig. Ondanks dat het mij wel telkens beter afgaat, ligt hier nog wel een leerpunt.

Om een beeld te krijgen van mijn onderzoekende houding bij de aanvang van het onderzoek, heb ik de zelfscan van van den Herik & Schuitema (Van den Herik & Schuitema, 2016) ingevuld. Vragenlijst onderzoekende houding 2 januari 2023 De hieruit voortvloeiende leerpunten zijn meegenomen tijdens het onderzoek. Het laatste onderdeel van de reflectie op het onderzoeksproces bevat een tweede zelfscan. Deze wordt vergeleken met de eerste zelfscan van 2 januari 2023.

Leerpunten leertaak 1A:

• Doorvragen om situatieschets nog duidelijker te krijgen
• Het verwoorden van de praktijk-theoriekoppeling versterken

Deze leertaak was voor mij de lastigste, voornamelijk literatuuronderzoek. Dit omdat, zoals ik al beschreef ik de voorgaande reflectie, het koppelen van theorie behorende bij de praktijk lastig vindt. Als ik de theorie dan gevonden heb, vind ik het juist verwoorden van deze theorie het lastigste van dit onderdeel.

Desondanks merkte ik gaande weg de leertaak dat het me steeds iets beter afging. Terugkijkend heb ik hierin ontwikkeling gemaakt enerzijds door het te doen en anderzijds heb ik hulp gevraagd hierbij. Het belangrijkste handvat die ik hiervoor ontving was dat ik gewoon moest gaan schrijven wat er in me op kwam. ‘Ga gewoon schrijven’ zijn de letterlijke woorden die mij verteld werden. ‘Als je geschreven hebt, ga je het nalezen en dan maak je het passend toe een lopend verhaal.’ In het begin vond ik dit echt lastig, ik vermoed dat ik het graag meteen goed op papier wilde zetten. Maar door het op deze manier te doen, ben ik gaan inzien dat het uiteindelijk wel goed komt. Het blijft wel een leerpunt.

Bij deze leertaak liep regelmatig vast doordat ik niet wist wat verder te doen. Als voorbeeld bij de analyse, ik had de situatie geanalyseerd en de onderzoeksvraag opgesteld. Toen merkte ik dat ik niet wist hoe verder te gaan. Welke volgende stap ik moesten zetten om het onderzoek verder te laten verlopen. Door met anderen hierover te praten en mee te laten kijken, lukte het me om weer verder te komen. Hierin komt het leerpunt van meer delen uit de vorige reflectie weer naar boven. Doordat ik deelde dat ik vastliep, kon een ander meekijken en handvatten bieden om het onderzoek weer op gang te brengen. Gedurende het onderzoek ging dit wel beter en had ik minder hulp nodig om door te kunnen gaan met het onderzoek.

Het gebruiken van verschillende bronnen en hier kritisch op zijn heb ik verder ontwikkeld. Waar ik voorheen snel tevreden was met een antwoord, ben ik in het onderzoek meer verder gaan zoeken naar antwoorden of bevestiging van de gevonden antwoorden. Hierdoor zag ik verschillen in de verschillende antwoorden en kon ik een beter beeld gaan schetsen passend bij de onderzoeksvraag. Het is wel een vaardigheid die ik nog verder wil ontwikkelen.

Door de samenloop van omstandigheden heb ik me in dit onderzoek uiteindelijk gericht op één enkele mogelijke oplossing. In de toekomst wil ik tijdens een onderzoek veel breder kijken naar mogelijke innovatieve oplossingen en deze uitproberen voor het probleem dat zich voordoet.

Leerpunten leertaak 1B:

• Verwoorden van theorie verder door ontwikkelen
• Meer en sneller delen om het onderzoek gaande te houden en feedback van anderen te horen en gebruiken in het onderzoek
• Verder ontwikkelen van het kritisch zijn op gevonden informatie uit bronnen
• Meerdere innovatieve oplossingen bedenken en uitproberen om tot de meest passende oplossing te komen

Deze fase van het onderzoek vond ik een van de leukste om te doen. Naar aanleiding van de gevonden theorie, het bedenken van een innovatieve oplossing voor een probleem en dit van a tot z ontwerpen. Hoe verder ik in het ontwerp kwam, hoe enthousiaster ik werd om de bedachte oplossing in te gaan zetten. Hierin zit wel een leerpunt, niet ‘verdrinken’ in enthousiasme waardoor de focus op het onderzoek verzwakt.

Het bij leertaak 1B beschreven mankement, slechts één mogelijke oplossing inzetten, is zeker van kracht bij deze fase van het onderzoek. De beperkte tijd die ik had om het onderzoek goed uit te kunnen voeren door een samenloop van omstandigheden, heeft mij er toe geleidt maar één mogelijke oplossing in te zetten. Dit heeft mij wel geleerd dat een strakke en duidelijke planning maken en je hieraan houden essentieel is. Dat is denk ik de grootste leer geweest in deze fase van het onderzoek. Onder andere doordat mijn planning niet strak was en ik mij er niet voldoende aan hield, kwam ik in tijdsnood wat het onderzoek niet geheel ten goede kwam. Het maken van en houden aan een strakke en duidelijke planning is dan een zeer groot leerpunt.

Bij deze fase van het onderzoek heb ik ook als leerpunt het goed delen van ideeën met anderen. Door te delen met anderen wat je bevindingen zijn en de feedback die je hierop krijgt mee te nemen in je uiteindelijke ontwerp, maakt dat het ontwerp en het uiteindelijk definitieve ontwerp, sterker wordt en gedragen wordt door (alle) betrokkenen.

Leerpunten leertaak 2:

• Enthousiasme voor een oplossing temperen om de focus op het onderzoek te behouden
• Meerdere verschillende innovatieve oplossingen bedenken en uitproberen om tot de meest passende oplossing te komen
• Het maken van een duidelijke en strakke planning en hier ook aan houden om tijdsnood te voorkomen
• Meer delen met anderen om meer draagvlak te krijgen en feedback van anderen te kunnen verwerken in het definitieve ontwerp

Dit is overduidelijk voor mij de leukste fase van het onderzoek. Naast dat je jouw bedachte interventie in mag gaan zetten, vind ik het leuk om te zien dat hetgeen je bedacht hebt werkt of niet. Het is ook de fase waar ik me op verkeken heb in de zin van de tijd die ik nodig had om alles goed op papier te krijgen. Hier ligt dan ook een leerpunt, meer tijd in plannen voor deze fase. Bedenken hoeveel tijd je hiervoor nodig hebt en dan het dubbele hiervoor inplannen. Maar nogmaals, wat vind ik dit een leuke fase.

In de voorbereiding van de metingen had ik voor mijzelf helder wat ik wilde meten, dacht ik. Tijdens de nulmeting kwam ik tot de ontdekking dat ik meer punten mee kon en wilde nemen om tot een goede analyse te komen. Deze punten heb ik genoteerd en meteen meegenomen tijdens de metingen en de analyses. Ondanks dat ik vooraf het gevoel had voldoende punten te hebben om tot een goede analyse te kunnen komen, bleek ik nog meer punten te kunnen gebruiken. Dit is dan ook een leerpunt voor een volgend onderzoek. Nog verder doordenken welke punten ik uit mijn metingen wil halen die relevant zijn voor het onderzoek, dus kritischer zijn.

Hieraan gekoppeld komt het delen met anderen weer naar voren. Door de samenloop van omstandigheden en ook mijn eigen terughoudendheid hierin, heb ik weinig gedeeld met anderen om voorafgaand aan de metingen tot een volledig beeld te komen. Leerpunt voor een volgend onderzoek.

Door de gekregen feedback van mijn docent, merkte ik dat ik in het beschrijven zo concreet mogelijk moet zijn. Als voorbeeld had ik beschreven dat ik een leerling had laten stoppen met de nulmeting omdat deze gefrustreerd raakte. Hierbij had ik niet beschreven wat de oorzaak hiervan was. Het is dus een leerpunt om zo concreet mogelijk te omschrijven wat er gebeurt, waarom en verduidelijken wat er bedoeld wordt.

Bij deze fase past ook het leertaak 2 benoemde uitproberen van meerdere mogelijke oplossingen. Doordat er in dit onderzoek gekeken is naar één innovatieve oplossing, is er alleen gekeken naar het effect van deze interventie, het inzetten van het Meskerbord, en niet naar de meest passende oplossing bij het probleem. Dit door de samenloop van omstandigheden.

Leerpunten leertaak 3:

• Meer tijd in plannen voor het uitwerken van de analyse en concluderen van het onderzoek
• Kritischer zijn op welke punten ik uit mijn metingen wil halen die relevant zijn voor het onderzoek en deze delen met anderen
• Zo concreet mogelijk omschrijven wat er gebeurt, waarom en duidelijk omschrijven wat er bedoeld wordt
• Meerdere verschillende innovatieve oplossingen bedenken en uitproberen om tot de meest passende oplossing te komen

Via de volgende link komt de zelfscan en reflectie op mijn onderzoekende houding aan het einde van het onderzoek naar voren.

Vragenlijst onderzoekende houding 12 december 2023

Van den Herik, M., & Schuitema, A. (2016). Een onderzoekende houding: Werken aan professionele ontwikkeling. Coutinho.